Aksu Belediyesi Kasım ayı meclisi gerçekleştirildi. Perşembe günü gerçekleşen, Aksu Belediye Meclisi’nde, son zamanlarda Danıştay'ın yürütmeyi durdurma kararının ardından tekrar gündeme gelen andımız meclistede tartışma konusu oldu.
Gündem maddelerinin kabulü sırasında söz hakkı verilen, CHP Aksu Belediye Meclisi Üyesi Ecz. Mustafa Oruç, konuşmasına ek olarak, gür bir sesle andımızı okudu.
Bunun ardından Aksu Belediye Başkanı Halil Şahin,” Çok sesli okudun güzel de söyle bakalım kim yazmış andımızı biliyor musun?” dedi.
CHP’li Oruç’ta,” Başkanım, biz burda kimin yazdığıyla ilgilenmiyoruz. Bizim için önemli olan milli duygularımızı kabartan bir şiir olması” diye karşılık verdi.
Başkan Şahin,” Kimin yazdığı da önemli sen bilmiyorsun ben söyleyeyim. Selanikli Yahudi bir adam yazmış.” dedi. Tartışma gündem maddelerinin okunmaya devam edilmesiyle son buldu.
Uzun süre tartışmalara konu olan, yaklaşık 5 yıldır okullarda okutulmayan ancak geçtiğimiz günlerde Danıştay kararı ile okullarda okutulmaya devam edecek olan öğrenci andı üzerinden bir de Reşit Galib tartışması başladı. Andımızın yazarı olan Reşit Galib kimdir? Nerelidir? İşte Reşit Galib hakkında merak ettiğiniz soruların cevabını sizler için derledik.
Reşit Galib Kimdir?
Reşit Galib, İzmirli bir mahkeme reisi olan Mehmed Efendi’nin oğludur. Mehmed Efendi’nin tayini Rodos Adası’na çıkmış, Reşit Galib’de burada 1893 yılında dünyaya gelmiştir. İlk tahsilini ailede gören Galib, daha sonra Orta Öğretimi için 3 yıl süreyle “Evrensel Yahudi Birliği Okulu” anlamına gelen Allianca Israelite Universelle School’a gitmiştir. Daha sonra İzmir’e giden aileyle beraber lise eğitimine İzmir’de devam eden Galib, 1911’de İstanbul Tıbbiye Mektebi’ne girmiştir.
Lise son sınıfta Ferday-ı Temmuz isimli bir gazete çıkarmış Reşit Galib’in İstanbul’daki yılları çok hareketli olmuştur. Hakikat isimli bir gazete ve Sivrisinek isimli bir politik mizah dergisi çıkarmış, aynı zamanda Türk Ocakları’nın da bir şubesini kurmuştur. Okulunu bitirmeden Balkan Harbi’ne gönüllü gitmiş ve yaralanarak geri dönmüştür. Ardından Birinci Dünya Savaşı’na katılan Galib, Ruslar’ın Çatalca’ya kadar geldiği zaman Rus askerlerine karşı savaşmış, oradan Kafkasya Cephesi’ne gitmiş ve hastalandıktan sonra ordudan terhis edilmiştir.
İstanbul’a döndükten sonra Tıbbiye’yi 1917’de bitiren Reşit Galib, aynı okula asistan olarak atanmış ve eğitim sistemini eleştiren Mekteb-i Tıbbiye broşürlerini basmıştır. Ancak eğitimde bir ilerleme yapılamayınca istifa etmiştir.
Köy Enstitülerinin Fikir Babası
Birinci Dünya Savaşı yıllarında omuz omuza çarpıştığı askerlerin ilmi olarak çok geride olduklarını görmüştür. Bunun üzerine Tıbbiye’den ayrılarak köylerde hem hekimlik hem de okuma yazma öğretmek üzere “Köycüler” isimli teşkilatı kurmuş ve köylerde eğitim seferberliğine başlamıştır. Kurtuluş Savaşı’nın başlamasının ardından Köycüler Cemiyeti de Milli Mücadele saflarında yer almış ve köylerdeki Milli Mücadele örgütlenmelerini yönetmiştir. Köycüler Cemiyeti dağıldıktan sonra Hilal-i Ahmer çatısı altında hastalıkla boğuşan Anadolu’da çalışmalarına devam etmiştir. Köycüler Teşkilatı ve ardından çeşitli gazetelerde yazdığı fikri yazılarla Köy Enstitüleri’nin fikir babası sayılmaktadır.
Sakarya Meydan Muharebesi’nin ardından sağlık durumundan dolayı havası yumuşak bir bölgede görev yapmak isteyen Galib’in tayini 1921’de Mersin’e yapıldı, ardından 1924’te Antep’e tayin edildi ancak Galib Mersin’de kalmayı tercih ettiğinden görevinden ayrılarak serbest tabip olarak çalıştı. 1925 yılında Milletvekili seçilerek Ankara’ya gitti. Şeyh Sait İsyanları’nda İstiklal Mahkemesi üyeliği yaptı, Atatürk’ün isteğiyle Serbest Fırka’ya girdi ve Yunanistan ile nüfus mübadelelerinde azalık yaptı.
1932’de Milli Eğitim Bakanı olarak atanan Reşit Galib, aynı dönemde Türk Dil Kurumu Başkanlığına refakat etti. Anadolu medeniyetleri Müzesi’ni kurdu, İstanbul Darülfünun’unu İstanbul Üniversitesi’ne dönüştürdü, Nazi Almanya’sından kaçan Yahudi Bilimadamları da Reşit Galib döneminde Türkiye’ye kabul edildi. 1933’te Milli Eğitim Bakanlığı’ndan istifa etti. İstifası için kendi verdiği demeçte rahatsızlığını öne sürerken kimi çevreler İstanbul Üniversitesi’nin kuruluşunda yöneltilen eleştirilerden dolayı istifa ettiğini söylemektedir.
Reşit Galib, 23 Nisan 1933 sabahı, Çocuk Bayramı şenliklerinde kendi yazdığı “Andımız” isimli öğrenci andının ilk okunmasından sonra her yıl düzenli olarak ilk ve orta öğretimde okunmasına karar verilmiştir.
