ANTALYA (İHA) -
Başkan Çandır konuşmasına, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı'nı kutlayarak başladı. Çandır, "19 Mayıs'ı, 106. yıl dönümünde bir kez daha coşkuyla kutluyoruz. Ulu önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü, milli mücadele kahramanlarımızı ve şehitlerimizi minnetle anıyoruz" dedi.
Son dönemde ülke gündeminin baş döndürücü şekilde değiştiğini, bölgede ve dünyada yaşanan ekonomik değişimlere yeterince duyarlı olamadıklarını söyleyen Çandır, "Oysaki yılın başından bu yana dünya ekonomisi, beklenmedik sert dalgalanmalar yaşıyor. Bu durumun ülke ekonomimize ve çeşitli sektörlerimize ciddi etkileri olacaktır. Bazı yorumlar, bu etkilerin fırsatlar sunacağına işaret etse de gerçek şu ki karşımızda büyük tehditler ve zorluklar bulunuyor" dedi.

Çin uyarısı
Çin'in en az 600 milyar dolarlık ihracat için agresif bir şekilde yeni pazarlar arayışına girdiğini belirten Çandır, "Sadece bu yeni durum bile küresel ticarette ciddi dalgalanmaları tetikleyecek ve bize de olumsuz yansıyacaktır. Çünkü Çin genellikle ABD yönetiminin kararlarından olumsuz etkilenen ülkelere daha fazla yoğunlaşmaktadır. Bizler bir taraftan döviz ve maliyet baskısıyla ihracat zorlukları yaşarken Çin'in büyük avantajlarla giriştiği bu yeni rekabet, pazarlarımızı olumsuz etkileyecektir. Diğer taraftan ithalat avantajları da üretim kabiliyetimizi ve kapasitemizi zorlayacaktır" değerlendirmesinde bulundu.

Beklenti ve tahminler değişti
2025 yılı sonu için yapılan küresel tahminlerin hızla bozulduğunu, enflasyon beklentilerinin yükseldiğini, büyüme tahminlerinin düştüğüne dikkat çeken Ali Çandır, "2024 yılına göre daha olumsuz ekonomik senaryolar, uluslararası kurumlar ve analistler tarafından yapılmaya başlanmıştır. Dünya ekonomik iklimindeki diğer bozulmaların ülkemiz, kentimiz ve sektörümüze yansımalarına daha fazla dikkat kesilmeliyiz diye düşünüyorum" dedi. Çandır "Bizlerle paylaşılmayan konular hakkında senaryolara, kulislere ve asparagaslara harcadığımız enerjiyi, zamanı ve çabayı belirli ölçülerde ekonomik iklimdeki değişimlere ayırmaya başlamalıyız. Çünkü Dünya Ticaret Örgütü'nü ve kurallarını bizim gibi ekonomilere yıllarca en sıkı şekilde dayatan malum ülkeler, konu kendilerine gelince bunların tamamını hiçe sayan keyfi kararlar alıp uygulamaya başlamışlardır. Bu uygulamaların sonuçları şimdiden bizim gibi ülkeleri derinden etkilemektedir. Bu gidişle yeniden tam bir ithalat cenneti olma riskiyle karşı karşıyayız'' dedi.

"İhracatımız ülke performansının altında arttı"
Yılın ilk dört ayındaki ihracat performansını değerlendiren Çandır, "Ülkemiz ihracatı yılın ilk dört ayında yüzde 4.2 artmıştır. Kentimiz ihracatı ise bunun yarısı kadar yani yüzde 2.1 artmıştır. Tarım ve gıda ihracatımız ise ülkemizde binde 3, Antalya'da yüzde 7.7 artmıştır. Yaş meyve sebze ihracatımız ise ülkemizde yüzde 3, kentimizde 11 artmıştır. Bu olumlu farkın en önemli sebebi, geçen yıl aynı dönemde ihracatta yaşanan düşüş olmuştur" dedi.

Ülke genelinde ticari kredilerde yüzde 47, Antalya'da ise yüzde 52'lik artış yaşandığına dikkat çeken Çandır, "Tarımsal kredide ise ülkemizde ve kentimizde yüzde 47'lik artış yaşanmıştır. Tüm bu rakamlar geçen yılın aynı dönemine göre yaşanan değişimdir. TÜİK rakamlarıyla değerlendirdiğimizde yıllık enflasyon rakamlarına yakın olan değişimler, aslında reel kredi büyümesinin olmadığının göstergesidir" diye konuştu.

Antalya'da protestolu senette yüzde 100 artış
Yılın ilk çeyreği itibariyle protestolu senet tutarında ülkede yüzde 225'lik artışa karşılık Antalya'da yüzde 100 artış olduğunu, karşılıksız çekte ise ülkedeki yüzde 59'luk artışa karşılık Antalya'da yüzde 12'lik azalış olduğunu kaydeden Ali Çandır, "Çek ile işlem hacminde ise ülkemizdeki yüzde 28'lik artış yaşanırken kentimizde ise ancak yüzde 18'lik artış yaşanabilmiştir. Bu durum, kentimizdeki ticari hareketliliğin ülkemiz ortalamasının gerisinde kaldığına işaret etmektedir. Kapanan şirket sayısında kentimiz yüzde 30'luk artışla ülkemiz ortalamasının iki katında olurken kurulan şirket sayısında ise yüzde 3 düşüşle ülkemiz ortalaması olan yüzde 5 düşüşten nispi olarak olumlu ayrışmıştır" diye konuştu.

Sürdürülebilir politika vurgusu
4'üncü kez toplanan Tarım Orman Şurası'na değinen Başkan Çandır, tarım şuralarının ülkenin tarım ve ormancılık politikalarının belirlenmesinde geçmişten bugüne önemli bir rol oynadığını belirtti ve emeği geçenlere teşekkür etti. Çandır, 4. Tarım Şurası, geçmiş şuralara kıyasla kapsamı, dili ve vurguladığı başlıklarla daha derli toplu bir çerçeve sunuyor. Tarımın dijitalleşmesi, iklim krizine karşı dirençli hale gelmesi, sistem kurma ve sürdürülebilirlik gibi konuların bu kadar net ifade edilmesi olumlu bir gelişme. Ancak biliyoruz ki geçmişte alınan pek çok karar, uygulama zafiyeti nedeniyle hayata geçirilemedi. Bu açıdan bakıldığında, bu şuradan sadece yeni kararlar değil, bu kararların nasıl uygulanacağına dair somut bir plan, izleme ve raporlama sistemi, sorumluluk dağılımı ve takvimlendirme beklemek en doğal hakkımızdır. Çünkü artık sadece sorunları konuşmak değil, çözüm üreten, veriye dayalı, sürdürülebilir ve katılımcı bir anlayışla geleceği birlikte planlamanın zamanıdır." ifadelerini kullandı.

"Hal düzenlemesi gerekli"
Hal yasasıyla ilgili değişikliklerin yapılacağını haberlerini basından takip ettiklerini söyleyen Ali Çandır, mevcut yasanın işleyişindeki aksaklıkların giderilmesi için böyle bir çalışmayı önemsediklerini söyledi. Borsa olarak, uzun bir süredir hal mevzuatı kapsamında ve yaş meyve sebze piyasasının daha etkin işleyebilmesi amacıyla çok taraflı çalışmalar yürüttüklerini anlatan Ali Çandır, "Konuyla ilgili tarafların görüşlerini dikkate alarak bir taslak rapor hazırladık. Bu rapor ile hal mevzuatının amaçlarını, kapsamını, işleyişini ve yapılanmasını mevcut durumdan daha iyi bir konuma taşımayı temel hedef edindik. Hal sistemindeki piyasanın derinleşmesi ve sağlıklı fiyat oluşumunun sağlanması, veri kayıt sisteminin standardize edilmesi ve tarafların paylaşımına açılması, piyasada işlem gören ürünlerin eşsiz sınıflandırmalı standartlara kavuşturulması, tedarikten üretime ve ticarete ulaşan değer zincirinin etkileşimli ve entegre hale getirilmesi öncelikli hedeflerimiz arasında yer almaktadır" diye konuştu. Çandır, tüm tarafların katılımıyla yapacakları toplantı ile hal yasasıyla ilgili raporu tamamlayıp ilgili mercilerle paylaşacaklarını duyurdu.

"Hasatta kaymalar yaşanıyor"
Antalya tarımı denince akla ilk örtü altı üretim ve meyveciliğin geldiğini ancak özellikle Elmalı, Korkuteli, Aksu ve Serik gibi ilçelerde arpa ve buğday üretiminin de önemli yere sahip olduğunu söyleyen Ali Çandır, son yıllarda iklim değişikliğinin etkilerinin daha çok hissedildiğini, özellikle ekim ve hasat dönemlerinde ciddi kaymalar yaşandığına dikkat çekti. Çandır, "Üreticilerimiz, alışık olduğumuz dönemlerden daha geç ekim yapıyor. Normal şartlarda sahil kuşağında bu günlerde başlaması gereken buğday ve arpa hasadı, muhtemelen Haziran başına sarkacak gibi görünüyor. Hububat hasadı öncesi sektörel analiz toplantımızı üyelerimiz ve kurumların katılımıyla dün gerçekleştirdik. Toplantımıza katılan üyelerimize ve kurum temsilerine teşekkür ediyorum. Toptanımızda özetle; kalite ve verim konusunda kent olarak problem yaşamayacağımız ve Antalya için ortalama verim beklentisinin dekara 350 kilogram civarında olacağı tahmin edilmiştir. Bu fırsatla tüm üreticilerimize ve üyelerimize, alın terlerinin karşılığını alacakları bereketli ve bol kazançlı bir sezon diliyorum" diye konuştu.

"Tarıma özel düşük fiyatlı enerji talebi"
Borsa üyelerinin gerek üretimde gerek hasat sonrası tarımsal işlemlerde kullanılan elektriğin tarım sektörü üzerinde ciddi bir yük oluşturduğunu ifade ettiğini söyleyen Ali Çandır, "Özellikle son dönemlerdeki fiyat artışları ve tarife düzenlemeleriyle, bu yükün yaklaşan yaz aylarında daha da ağırlaşacağı öngörülmektedir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na üyelerimiz tarafından iletilen ortak talep, sulamadan depolamaya, paketlemeden aydınlatmaya kadar tüm tarımsal faaliyetleri kapsayan, düşük fiyatlı ve ayrıcalıklı bir elektrik abone grubunun oluşturulmasıdır. Söz konusu uygulamanın hayata geçirilmesi, tarımda üretim maliyetlerinin azaltılmasına ve gıda arz güvenliğine önemli katkı sağlayacaktır" dedi.

Çandır, yaklaşan Kurban Bayramı'nı kutlayarak konuşmasını tamamladı. Meclis'te üyeler, sektörleriyle ilgili konularla değerlendirmelerde bulundu.