Ergenlik, insanın içinde fırtınaların koptuğu, sosyal, psikolojik, fiziksel değişimlerin bir arada yaşandığı gelecekteki yaşantıda belirleyici olan bir dönemdir. Gençlerin bu dönemi daha sağlıklı geçirmelerini sağlamak ve onlara yardımcı olabilmek için ilk önce onların ergenlikte ne gibi değişimler yaşadığını, neler hissettiklerini bilmek çok önemli. Genç hem bedensel hem de ruhsal yönden hızlı bir değişim içindedir. Bedensel görünüm sonucu kızlar kadınsı, erkekler erkeksi görünüme girerler. Çocukta yeni bir tip meydana gelmektedir. Ancak çocuktaki bu durum onda hayal kırıklığına neden olabilir.
Ergene ‘anlıyorum’ Demeyin
Ergenlik çağına gelmiş çocuğunuz, kardeşiniz, akrabanız varsa ona ‘anlıyorum’ demeyin. Çünkü ergenlik bir arayış ve buluş dönemidir. Bireysel olarak yaşanması gereken bir varoluş dönemidir. Ergen bireysel olarak çabalamak ister, karşısındaki insanın onu anlayıp anlamadığıyla çok ilgilenmez, ilgilenmediği gibi çoğu zaman da ona ‘anlıyorum’ demek iyi gelmez. Çünkü anlıyorum demek ergeni sıradanlaştıran bir noktadır ve ergen sıradan olmak istemez.
Normal Ergen ve Normal Olmayan Ergen
Ergenliği belirleyen şey çocukluktaki dönemler, o dönemlerdeki yaşantılar, o dönemlerde oluşan bir takım deneyimler ve bilinçdışıdır. Yani ergende bilinçli bir yaşam zaten yoktur. Dikkat edilmesi gereken nokta, ergenin benliğin taleplerine nasıl karşılık vereceğidir. Normal bir ergeni normal olmayan bir ergenden ayıran şey, alt benlikten gelen arzu ve taleplere karşı benliğin nasıl karşılık vereceğidir. Ergen bu arzu ve taleplere çocukluğunda öğrendiği gibi mi cevap verecek yoksa bu öğrendikleri yetmeyeceği için yeni örgütlenmelere, savunma düzeneklerine ve bir takım eylemlere girmek zorunda mı kalacak? Farklı davranış kalıplarının ortaya çıkması, bunlara uyumlu hale gelmesi ve bunları kabullenmesi doğal şeylerdir. Her ne kadar çocukluktaki şemalarla ergenliğe girilse de çocukluktaki mekanizmalar yeterince işlevsel olmadığı için ergenin yeni bir yapılanmaya doğru gitmesi gerekiyor. Bu yeni yapılanmada yapacağı şeyler onu normalleştirir ya da patolojik hale getirir.
Yeni Kimlik Nasıl Oluşacak?
Ergenin, ortaya çıkan yıkım gücüyle baş etmesi gerekiyor. Dolayısıyla ergenlik sürecinde de çocuklukta olduğu gibi çevre çok önemli bir faktördür. Çevrenin yetersizliği de yine ergenlikte birçok zorluğa yol açar. Ergen, temelde yalnızdır ve yalnızlık ergen için önemlidir. Bu da küçük çocukluk evresindeki yalnızlığa çok benzer. Yani çocukların kendi başlarına oynadıkları, henüz sosyalleşmedikleri dönemlerine çok benzer ve ergen buradaki küçük çocuk gibi yalnız hisseder. Bu yalnızlık hissinde hem anne babadan uzakta olmak ister, hem de onları bırakamaz ve bir ‘yas’ sürecine girer. Bu yas sürecinde anne babanın tutumu ergenin oluşturacağı kimlikte çok önemlidir.
Ergenliği Çocukluktan Ayıran Şey Nedir?
Ergenler bir araya gelmiş yalnızlardır. Ergenliği çocukluktan ayıran şey, ötekine ve dışardaki nesnelere duydukları ihtiyaçtır. Bu noktadaki ihtiyaç arkadaşa duyulan bir ihtiyaç olabilir. Dışarıda bir bağı olacak fakat ebeveynden farklı, onlardan uzaklaşmış bağlar kurmaya duyulan ihtiyaç olabilir. Bir araya gelen ergenler yalnızlıklarını giderirler, ötekiyle birlikte ergenliklerini daha tahammül edilebilir bir yere getirmeye çalışırlar. Ötekini sevmek ergenin kendisini daha çok sevmesini, kendisine yatırım yapabilmesini kolaylaştırır. Anne baba dışında başka biri onu severse o da kendini sevebilir.
Saldırgan Davranan Ergen Nasıl Durdurulur?
Türk toplumunu ele aldığımız zaman ergenlere yöneltilen ‘spora gitsin, sivilceleriyle daha az oynar’ , ‘ annen gibi hanım hanımcık ol, temizlik yap’ gibi şeyler sahte çözümlerdir. Bunlar ergene doyum sağlamaz, sadece o andaki anne baba için daha çok sorun olan durumu çözümlemeye yönelik birtakım sahte çözümlerdir ve ergen bunları reddeder. Ergenin, bütün bu provoke eden tutumlarının karşısında taarruza geçmeyen bir yetişkin gibi kalabilmek çok önemlidir. Ergen, anne babasına vurabilir, itebilir, küfredebilir, hiçbir kuralı dinlemeyip saygısızlık edebilir. Tüm bunlar karşısında sakince durabilmek çok zordur fakat ergenliğin getirdiği istek, bütün bu saldırılara rağmen karşısında sağlamca durabilen bir anne-babadır. Ergene, onun yaptığı gibi saldırgan tavırlarla karşılık veren aileler patolojik ailelerdir. Yani anne babada o yıkıcı şeyleri harekete geçiren bir şeyler vardır, anne babaya hiç hatırlamak istemedikleri bir şeyleri hatırlatıyordur.
Ergenliğin tek ilacı zamanın geçmesidir. Yani ergenliğin başka bir çözümü yoktur; ancak ergenlik sorunları zaman geçerek normalleşecektir. Dönüşüm süreci basamak basamak ilerleyecek ve erişkin birey yavaş yavaş ortaya çıkacaktır. Bu geçiş döneminde ergene yapılacak en iyi şey, onun karşısına geçmek değil, yanına geçerek ona bu zorlu süreçte destek olmaktır.
